''Söze Dökemediklerimiz Bedenimizde Yankı Bulduğunda...'' -Somatizasyon-

Somatizasyon; fiziki muayene araştırmaları sonucu tıbbi hastalıklarla açıklanamayan bedensel rahatsızlıkların semptomlaştığı durumlar olarak açıklanabilir. Yani, kişi ağrılar, çarpıntılar gibi fiziksel duyumlar yaşar ancak bu duyumlar tıbbi bir nedene bağlanamaz. Bu noktada psikolojik stres ve duygusal zorlukların bedensel duyumlarla kendini gösterdiği tespit edilir. Kişi sürekli olarak özellikle stres seviyesi ya da psikolojik zorlanmaları arttığında fiziksel rahatsızlıklar (baş ağrısı, mide bulantısı, bağırsak sorunları, sırt boyun ağrıları vb. ) yaşar. Diğer yandan zaten var olan hastalığın stresle tetiklenmesi de somatizasyon olarak ifade edilir.

Kişi aslında söze dökemediklerini bilinçdışı olarak bedeniyle ifade eder; psikolojik stresin bilince çıkmadan bedende takılı kalması olarak da ifade edilebilir.

·         Kişi kaygılandığında, depresif hissettiğinde bedensel rahatsızlıkları çok yoğunlaşır.

·         Kişiler somatik belirtileri yüzünden sık sık sağlık kuruluşlarına başvurabilirler.

Diş sıkma, saç dökülmesi, mide-bağırsak sindirim problemleri, göğüs sıkışması, kas ağrısı, migren, kronik yorgunluk gibi sorunlar somatik yakınmalar olarak adlandırılmaktadır.

Somatizasyona Neden Olan Erken Çocukluk Yaşantıları Neler Olabilir?

·         Kişi, duyguların bastırıldığı, ifade edilmenin zor olduğu, değişime kapalı bir ailede büyüdüyse,

·         Ebeveynleri ya da bakımverenleri tarafından duygusal bakımdan yoksun bırakıldıysa ve ihtiyaçları görülmediyse,

·         Otoriter, cezalandırıcı bir ebeveynle büyündüyse (bu tarz çocuklar ifade etmekten, duygularını açığa vurmaktan kaçınmayı öğrenirler),

·         Akıllı, uslu, ses çıkarmayan bir çocuk olma özendirmesi,

·         Bedensel yakınmaları fazla, somatik yapıda bir ebeveynle büyümek

·         Küçümseyen, eleştirel, kusur arayan ebeveynle büyümek de somatizasyona sebep olacak aile kökenleri olabilir.

Aile içinde yaşanan travmalar, özellikle erken yaşlarda yaşanan olumsuz deneyimler, bireylerin somatizasyon geliştirme riskini artırabilir. Ailedeki travmalar, kişilerin başkalarına duydukları güveni ve duygusal başa çıkma becerilerini etkileyebilir.

Örneğin, bir kişi çocuklukta duygusal olarak ihmal edilmişse, bu durum ileriki yıllarda bir ihmal edilmiş çocuk modu yaratabilir. Bu mod, kişinin sürekli olarak kendisini değersiz ve yalnız hissetmesine yol açabilir. Bu duygusal durum, bedensel semptomlarla (örneğin baş ağrıları ya da mide ağrıları) ortaya çıkar. Aynı şekilde, öfkeli çocuk modu olan bir kişi, çocuklukta bastırılmış öfke ve kızgınlıklarını dışa vurmakta zorlanabilir. Bu da yine somatik belirtiler olarak (örneğin kas ağrıları, migren vb.) kendini gösterebilir. Duygusal baskı ve stres, somatizasyonun tetikleyicileri olabilir.

Günlük yaşamınızda tıbbi sebeplerle açıklanamayan yoğun bedensel duyumlar hissediyorsanız; bedeninize bir de bu yönden kulak vermekte fayda bulunmaktadır. Belki de söze dökemedikleriniz bedeninizden dökülüyordur.

Uzm. Klinik Psikolog Damla Soylu